Prednji ukršteni ligament (ACL) ima ulogu stabilizatora zgloba kolena, čija je osnovna funkcija sprečavanje klizanja tibije ispred femura, i još važnije sprečavanje unutrašnje i spoljašnje rotacije u zglobu kolena. Kod povrede prednje ukrštene veze dolazi do nestabilnosti kolena u smislu povećane prednje tibijalne translacije, i do nje može doći kontaktno (udarac u koleno) ili beskontaktno prilikom promena prvca, kočenja, skoka, doskoka i sl.
Pacijent sa fizikalnim terapijama i kineziterapijom počinje odmah nakon operacije. U početnim fazama oporavka posebno je važno povratiti potpunu amplitudu pokreta, raditi na jačanju mišića koji okružuju zglob (mišići prednje i zadnje lože buta, glutealne regije i mišići “core-a”) i povratiti stabilnost u zglobu kolena koja je narušena rupturom ACL-a.
Postoji opšte mišljenje da su vežbe zatvorenog kinetičkog lanca (ZKL) bolje i bezbednije u rehabilitacije ACL-a u odnosu na vežbe otvorenog kinetičkog lanca (OKL).
Staindler (1955) pojam otvorenog kinetičkog lanca koristi da opiše pokrete sa pokretnim distalnim segmentom (leg extension), dok pojmom zatvorenog kinetičkog lanca označava pokrete sa fiksiranim distalnim segmentom (čučanj) .
Ova hipoteza nastala je pretežno zbog mišljenja da vežbe ZKL bolje oponašaju pokrete prisutne u svakodnevnom životu i sportu, kao i dovode do udružene kontrakcije mišića zadnje i prednje lože buta što dovodi do bolje stabilizacije zgloba kolena i samim tim manje naprezanje ACL-a. Takođe, smatra se da vežbe OKL dovode do većeg naprezanja grafta.
Uprkos ustaljenom mišljenju, mnoga istraživanja ukazuju na ne tako značajnu superiornost vežbi ZKL u odnosu na vežbe OKL. Iako se smatralo da treba favorizovati vežbe čučnja u odnosu na izolovane vežbe OKL uz obrazloženje stvaranja manjih sila smicanja usled nastanka tibiofemoralne kompresije, istraživanje koje su radili Beynnon i saradnici ukazuje da naprezanje prednje ukrštene veze zavisi od ugla fleksije u zglobu kolena, što znači da određene vežbe ZKL (kao što je čučanj) nisu toliko bezbedne naročito pri malim uglovima fleksije.
Prednost vežbama ZKL davala se i uz obrazloženje većeg stepena udružene kontrakcije mišića prednje i zadnje lože buta prilikom izvođenja čučnja u odnsou na vežbe izolovane fleksije i ekstenzije u zglobu kolena. Novija istraživanja nisu ustanovila razliku u koaktivaciju mišića prednje i zadnje lože buta prilikom ekstenzije kolena (OKL) i potiska noge (ZKL). Ipak, zapažena je značajno veća koaktivacija pri čučnju u odnosu na potisak noge, što ukazuje na značaj izbora same vežbe.
Na osnovu analize šest naučinh istraživanja na datu temu koju su sproveli Glass i saradnici, došlo se do zaključka da vežbe OKL i ZKL imaju sličan efekat na stabilnost zgloba kolena, bol prilikom izvođenja vežbi i poboljšanje funkcionalnosti, tako da ih treba simultano koristiti u rehabilitaciji povrede ACL-a. Takođe rezultati dva istraživanja pokazala su da su bolje rezultate imali pacijenti koji su u rehabilitaciji primenjivali obe vrste vežbi, u odnosu na pacijente koji su samo koristili vežbe ZKL.
SPR Zaključak
Svakodnevno kretanje čoveka karakterišu pokreti i otvorenog i zatvorenog kinetičkog lanca. Shodno tome, i u rehabilitaciji povređeno koleno treba pripremiti za sve pokrete i položaje u kojima može da se nađe. Iako određeni broj istraživanja negira prednost vežbi ZKL u odnosu na vežbe OKL, neophodno je odraditi još istraživanja kako bi se opovrgnula data hipoteza. SPR Team preporučuje izbegavanje primene vežbi OKL u prvih šest postoperativnih nedelja, nakon čega vežbe treba postepeno implementirati, uz izbegavanje vežbi koje zahtevaju izvođenje pokreta u poslednjih trideset stepeni ekstenzije zgloba kolena, kada je najveći pritisak na prednju ukrštenu vezu.
Dubljanin-Raspopović, E., Kadija, M., Mirkov, D., & Bumbaširević, M. Značaj vežbi otvorenog i zatvorenog kinetičkog lanca nakon rekonstrukcije prednje ukrštene veze.
Glass, R., Waddell, J., & Hoogenboom, B. (2010). The effects of open versus closed kinetic chain exercises on patients with ACL deficient or reconstructed knees: a systematic review. North American journal of sports physical therapy: NAJSPT, 5(2), 74.